گارنت دمانتوئید (Demantoid Garnet) یکی از گرانقیمتترین و فریبندهترین اعضای خانواده بزرگ گارنتهاست. سنگهای با کیفیت گوهری (Gem Quality) این کانی بهقدری ارزنده هستند که قیمت آنها در بازارهای جهانی گاهی حیرتآور است. برای درک بهتر ارزش این گوهر، کافی است نگاهی به وبسایتهای معتبر جهانی مانند Carat Online بیندازید تا با قیمتهای چند هزار دلاری آن آشنا شوید.
اما چه چیزی دمانتوئید را تا این حد خاص کرده است؟ چرا به آن لقب “شبه الماس” دادهاند و در کدام مناطق ایران و جهان یافت میشود؟ در ادامه به بررسی تخصصی این گوهر کمیاب میپردازیم.
گارنت دمانتوئید دقیقاً چیست؟
برای شناخت دمانتوئید، ابتدا باید خانواده گارنتها را بشناسیم. گارنتها خانوادهای بزرگ و متنوع هستند. (در سال ۲۰۱۹، لینا جاکائیت، هنرمند و زمینشناس، تصویری جذاب از درخت خانوادگی گارنتها ترسیم کرد که تنوع این گروه را به زیبایی نشان میدهد).
بهطور کلی کانیهای اصلی خانواده گارنت عبارتاند از:
پایروپ
آلماندین
اسپسارتین
گروسولار
آندرادایت
یواروایت
دمانتوئید در واقع سبزترین و گرانترین جوره از گارنت آندرادایت است. زمانی که در ساختار آندرادایت، عناصر کمیاب (Trace Elements) مانند کروم و یا آهن سه ظرفیتی جایگزین میشوند، رنگ سبز خیرهکنندهای پدید میآید که ما آن را به نام دمانتوئید میشناسیم.
نکته جالب: نام دمانتوئید از واژه “Demant” به معنی الماس گرفته شده است، زیرا این سنگ پراکندگی نور (Dispersion) بسیار بالایی دارد و مانند الماس “تلالو” یا Fire دارد.
معادن دمانتوئید؛ این گوهر کجا یافت میشود؟
تاکنون ذخایر قطعی این گوهرسنگ در کشورهایی نظیر روسیه، ایران، پاکستان، ماداگاسکار، نامیبیا و ایتالیا کشف شدهاند. همچنین کانسارهایی در کانادا و مکزیک وجود دارد که کمتر مورد توجه تجاری قرار گرفتهاند. از نظر زمینشناسی، عمده ذخایر اقتصادی این گوهر در دو نوع سنگ دگرگونی یافت میشوند:
۱. سنگهای اولترامافیکی سرپانتینی
این سنگها زمانی شکل میگیرند که سنگهای اولترامافیک (حاوی اولیوین و پیروکسن) طی فرآیند آلتراسیون به سرپانتین تبدیل شوند. مهمترین معادن این دسته عبارتاند از:
روسیه: کوههای اورال (معادن معروف نیژنی تگیل و سیسرت)
ایران: روستای باغ برج (کرمان)
ایتالیا: والمالنکو-ولدالا
پاکستان: روستای کاقان
۲. سنگهای اسکارنی
اسکارنها سنگهای دگرگونی هستند که از واکنش آبهای گرمابی با سنگهای کربناته به وجود میآیند. معادن مهم اسکارنی این گوهر عبارتاند از:
ایران: کوه بلقیس (تختسلیمان)
ماداگاسکار: انتتزامبتو
نامیبیا: کوههای ارنگو
کوه بلقیس که در حریم میراث جهانی تخت سلیمان (۳۰ کیلومتری تکاب) قرار دارد، یکی از مهمترین کانسارهای دمانتوئید از نوع اسکارنی در ایران است. این منطقه به دلیل تلاقی شگفتیهای زمینشناسی (مانند چشمههای آرتزین و سنگهای کربناته) و پیشینه تاریخی و فرهنگی خود (قرارگیری در ضلع شرقی و مقدس تخت سلیمان) اهمیتی دوچندان دارد.
⬅️ برای مطالعه تخصصی درباره زمینشناسی، پدیدههای آرتزین و پیوند فرهنگی دمانتوئید کوه بلقیس با گنجینه تخت سلیمان، این مقاله کامل را بخوانید. [لینک مقاله]
جدول خصوصیات فیزیکی و نوری گوهر شبه الماس
برای گوهرشناسان و علاقهمندان به خرید، دانستن مشخصات دقیق این گوهرسنگ ضروری است:
بلورشناسی گارنت دمانتوئید
1. سیستم کریستالی
سیستم تبلور دمانتوئید، کیوبیک است بههمراه گروه فضایی Ia3d
در زیر فیلمی کوتاه از سیستم کریستالی کیوبیک این گوهرسنگ را میبینید. در این فایل خروجی از نرم افزار کریستال میکر، کلسیم با رنگ زرد، سیلیسیم با رنگ بنفش، آهن با رنگ قهوهای و عنصر کمیاب کروم که جایگزین آهن شده با رنگ سبز نمایش داده شده است. (برای نمایش بهتر ساختار کریستالی از نمایش اکسیژنها صرفنظر شده است.)
2. فرمهای کریستالی
گارنتها معمولا در فرمهای کریستالی رومبیک دودکاهدرون و تراپزوهدرون متبلور میشوند.
نکات مهم درباره دوام و نگهداری
اگرچه این گوهرسنگ درخشش فوقالعادهای دارد، اما سختی آن کمتر از یاقوت و الماس است.
دمانتوئید در بازار؛ کمیاب و ارزشمند
این سنگ معمولاً در اندازههای زیر یک قیراط یافت میشود.
سنگهای بالای ۳ قیراط با کیفیت گوهری: کمیاب.
سنگهای بالای ۶ قیراط: بسیار بسیار کمیاب و کلکسیونی.
تراش معمول این سنگ به دلیل شکست نور بالا، تراشهای فستدار (زاویهدار) است تا بازی نور را به حداکثر برساند.
چگونه در تجارت دمانتوئید متخصص شویم؟
گارنت دمانتوئید یکی از ارزندهترین گوهرسنگهای جهان است و خوشبختانه سرزمین ما، ایران، یکی از منابع غنی این سنگ قیمتی است. فعالیت در حوزه استخراج، تراش و تجارت این گوهرسنگ میتواند فرصتی بینظیر برای درآمدزایی ارزی باشد، اما ورود به این بازار بدون دانش تخصصی ریسک بالایی دارد.
آیا میدانید چگونه باید قیمت واقعی یک دمانتوئید را تخمین زد؟ تفاوت دمانتوئید ایران و روسیه در چیست؟
معرفی کتاب "گارنت دایموند-لایک"
برای تسلط کامل بر این سنگ، پیشنهاد ما مطالعه کتاب گارنت دایموند-لایک است. این اثر، اولین کتاب در سطح جهان است که بهطور کاملاً اختصاصی در خصوص گارنت دمانتوئید نوشته شده است.
مشخصات کتاب:
نویسنده: پوریا سیروسپور
تعداد صفحات: ۱۷۶ صفحه (قطع رقعی)
محتوا: پوشش کامل مباحث زمینشناسی، گوهرشناسی پیشرفته، طیفسنجی و بلورشناسی.
یکی از جذابترین بخشهای این کتاب، فصل مربوط به “ارزیابی و نحوه قیمتگذاری دمانتوئید” است. این دانش همان حلقه مفقودهای است که شما را از یک علاقهمند ساده به یک تاجر حرفهای گوهرسنگ تبدیل میکند.
[لینک خرید کتاب گارنت دایموند-لایک] (با مطالعه این کتاب، درخشش واقعی این گوهر را درک کنید و وارد بازار جهانی شوید.)



